Về Sự Tin Tưởng

Khi gặp một người lạ, chúng ta thường chia ra thành 2 nhóm: 
•  Nhóm bắt đầu từ sự tin tưởng (trust), cho tới khi đối phương đánh mất lòng tin đó;
•  Nhóm bắt đầu từ sự nghi ngờ (mistrust), và đối phương phải cố gắng để xây dựng lòng tin.

There are two types

Theo Jim Collins, và Zim cũng hoàn toàn đồng ý với điều này, việc bắt đầu bằng sự tin tưởng luôn tốt hơn bắt đầu bằng nghi ngờ. Và ông là tín đồ của lối suy nghĩ này.

Jim Collins chia sẻ một ý tưởng là trust wager: chúng ta sẽ đặt cược bao nhiêu sự tin tưởng khi bắt đầu một mối quan hệ? What’s your opening bid on trust?

Những người giỏi nhất sẽ luôn phản hồi tích cực với việc bắt đầu bằng sự tin tưởng. Họ thường bị hấp dẫn bởi điều này.

Còn đối với các sếp yêu cầu nhân viên phải thể hiện họ xứng đáng nhận được sự tin tưởng hoặc phải chứng tỏ họ làm được việc, những nhân sự giỏi nhất sẽ chẳng tốn thời gian để làm những việc này.

Một điểm hay nữa là việc chúng ta tin tưởng một người sẽ ảnh hưởng tới cách họ hành xử. Nhiều nghiên cứu hành vi cho thấy mọi người thường hành động theo cách đáng tin cậy hơn khi nhận được sự tin tưởng từ người khác.

Tất nhiên, Zim không phủ nhận một thực tế rằng không phải ai cũng đáng tin. Sẽ có những trường hợp lòng tin của bạn bị lạm dụng, nhưng nói thật, hãy coi đây như là một khoản “chi tiêu” của cuộc sống.

You will get screwed sometimes, but that’s just the cost of living.

Một điểm quan trọng trong việc tin tưởng người khác Zim phải lưu ý: Đừng để bản thân gặp phải những rủi ro mang tính sống còn. (Vd: gửi gắm toàn bộ trách nhiệm cho bạn Kế toán trưởng mà không kiểm tra sổ sách cho tới một ngày công ty phá sản; hay đưa hết tiền và số tài khoản cho một người khác; etc.) 

Còn lại thì hãy tin tưởng người khác, cho tới khi họ đánh mất lòng tin đó.

Take it easy. 
-Zim


References
Nếu tôi có nhìn được xa hơn, thì cũng nhờ đứng trên vai của những người khổng lồ.

Bài viết được tham khảo từ podcast #110 với Jim Collins (Good to Great) trên Farnam Street.

Morning Read của Zim

Như đã hứa trong book thoughts về Đắc Nhân Tâm tuần trước. Dưới đây là một số trích đoạn từ morning read của Zim nhé.


Take 3 deep breaths.

1. Smile

2. Don’t criticize or complain.
Any fool can criticize, condemn and complain. But it takes character and self – control to be under – standing and forgiving.
[…]

5. Become genuinely interested in other people.
If we want to make friends, let’s put ourselves out to do things for other people – things that require time, energy, unselfishness and thoughtfulness.
-> nhiều khi chúng ta bị cuốn vào những trò chơi khác nhau trong cuộc sống mà quên đi mất những con người xung quanh mình cũng có những câu chuyện, những trải nghiệm riêng của họ. Key word trong đoạn này sẽ là genuinely interested; require time and energy (not just money, không chỉ tặng quà là xong).

6. To be interesting, be interested. Be a good listener.
Ask questions that other persons will enjoy answering. Encourage them to talk about themselves and their accomplishments.

7. A person’s name is to that person the sweetest and most important sound in any language.

9. Don’t argue. Control your temper.
You can measure the size of a person by what makes him or her angry. -> cứ đọc tới câu này là thấy mình bình tĩnh hơn nhiều lần.

10. Show respect for the other person’s opinions.
Never say, “You’re wrong”. Be wiser than other people if you can; but do not tell them so. -> dừng thói quen bắt đầu feedback bằng ‘cái này không đúng’, ‘sai rồi’, etc.

11. If you are wrong, admit it quickly and emphatically -> emphatically tiếng Việt là ‘dứt khoát’, lâu quá không dùng Zim vừa phải google translate xong.
[…]

Dealing with people

1. Assume that people are sincere, honest, truthful and willing and anxious to do the right things.
[…]

5. Try honestly to see things from the other person’s point of view.
-> một tip bạn có thể dùng trong debate hoặc negotiation là tưởng tượng mình thuộc phe đối thủ, liệt kê ra những chiến lược, cũng như những khó khăn họ đang có thể gặp phải.

6. Be sympathetic with the other person’s ideas, desires and mistakes.

8. Showmanship – Dramatize your ideas. -> một bài học khá random nhưng, ngoài việc có có kiến thức sâu về dự án, cách bạn trình bày, present ý tưởng của mình cũng rất quan trọng. Everybody loves a performance!

Leadership – You work FOR your people!

1. Unwavering courage and confidence
No follower wishes to be dominated by a leader who lacks self-confidence and courage.
[…]

8. Willingness to assume full responsibility
Successful leaders must be willing to assume responsibility for the mistakes and shortcomings of their followers.

9. Concentrate on the benefits of your people.

10. Never ask people to do something you wouldn’t do.

11. Protect my people from distractions and idiocy, especially from imposing my own idiocy on them. -> love the ‘especially from imposing my own idiocy on them’ part!

12. Give the other person a fine reputation to live up to.

14. Changing the word “but” to “and”
-> One of my favourite quote: Tất cả những gì trước ‘nhưng’ đều là bullshit.
‘Đợt vừa rồi em làm việc rất tốt, nhưng…’, ‘Chị ấy rất tốt bụng, nhưng…’

Hãy thay ‘nhưng’ thành ‘và’. Lời khen của bạn sẽ trở nên chân thành hơn cũng như mọi người sẽ đón nhận feedback một cách tích cực hơn.
‘Đợt vừa rồi em làm việc rất tốt, và mình có thể tập trung phát triển thêm cách thuyết trình với khách hàng trong thời gian tới’.

Bỏ luôn từ ‘nhưng’ trong vốn từ vựng được thì càng tốt.

Quotes

“Nothing ventured, nothing gained” – Richard Branson

“Keep in mind that neither success nor failure is ever final. Let him who would enjoy a good future waste none of his present. It takes a person who is wide awake to make his dream come true.” – Roger Babson

“If I’m dying, until I actually die, I am still living.” – Dr. Paul Kalanithi

“I shall pass this life but once; any good, therefore, that I can do or any kindness that I can show to any human being, let me do it now” – Stephen Grellet

Take it easy,
Zim

World’s Most Toxic Boss

Zim từng có một người sếp lúc nào cũng chỉ chăm chú đợi mắc lỗi sai để mắng. Chắc thời gian nghe chửi còn nhiều hơn thời gian làm.

Sao em làm cái gì cũng hỏng thế? Em làm cái này còn không bằng mấy bạn mới ra trường.
Du học sinh về đều vô dụng thế này ah?
Hay mai nghỉ luôn đi. Khỏi đến!

Lần nào ngồi cafe với nhau anh bạn cũng hỏi — Sếp toxic như thế mà chưa nghỉ nữa hả? Anh ngạc nhiên là mày vẫn làm tới giờ đấy Zim.

Là bạn thì bạn có nghỉ không? Vậy tại sao Zim chưa nghỉ?

Vì không nghỉ được ạ.

‘Tìm sếp tốt’ chắc chắn nằm trong ưu tiên khi tìm việc của nhiều người.
Mà quên mất rằng mình dành phần lớn thời gian cùng với một người ‘sếp’ khác: inner voice (giọng nói trong đầu).

Đoạn đối thoại ở trên thực chất là cách tôi đã nói chuyện với bản thân mình nhiều năm trước. Mặc dù ‘bạn sếp’ trong đầu đã trở nên ấm áp hơn, lâu lâu sự toxic này vẫn lấp ló, quay lại bằng những cách khác nhau.

Toxic self-talk

Cách bạn nói chuyện với bản thân sẽ quyết định chất lượng cuộc sống của bạn. And the earlier you realize this truth, the better.

We’ll be talking about:
1. Is your inner voice being a toxic asshole? (nhận thức về inner voice bản thân mình)
2. From Toxic Boss to The Best Goddamn Coach You’ll Ever Have
3. Develop your inner voice
– Surround yourself with better voices (những sách Zim đọc để phát triển inner voice của mình)
– How I talk to myself (cách Zim nói chuyện với bản thân)

Is your inner voice being a toxic asshole?

Mục tiêu của Zim là biến inner voice của mình thành một người bạn, một personal coach hợp với mình nhất. Zim hay tưởng tượng inner voice của mình là 1 con khỉ, trông hơi giống Tôn Ngộ Không (without the amour). Zim gọi bạn này là Monkey Zim.

Monkey Zim vừa có thể là một đứa rất là mean, hay rủ nằm chơi xem Netflix, nhưng vừa có thể là một người khôn ngoan, biết cách động viên khi đang buồn hoặc thất vọng về một điều gì đó.

Dưới đây là một số câu Monkey Zim hay nói khi toxic. Và Zim biết rằng mình không phải là người duy nhất.

‘Perfectionist’ Monkey Zim

  • Bài viết này chưa đủ thông tin rồi. Research tiếp đi Zim. Phải hoàn hảo. (Tôi lại lao đầu vào các rabbit hole khác nhau, ngộ độc thông tin mà mãi không xong bài)
  • Làm app thì phải làm cho tới. Users muốn gì là phải có đấy. Đây là 1001 extra features mà tớ vừa nghĩ ra. App phải thật hoàn hảo mới launch được.

‘Insecure’ Monkey Zim

  • Trình độ này không lead được ai đâu Zim ạ.
  • Mình không đủ khả năng làm vị trí này đâu Zim ơi. Sớm muộn gì mọi người cũng sẽ phát hiện ra thôi. Chuẩn bị tinh thần bị đuổi việc đi.
  • Mình đã xây dựng được công ty triệu đô chưa mà đòi nói về business. Không ai nghe đâu. Thôi dừng, please.
    (Tôi nhận ra là Monkey Zim nhiều lúc khắt khe với bản thân mình quá thể)

‘Lazy’ Monkey Zim

  • Hôm qua plan là 8h dậy mà bây giờ 10h30 rồi. Thôi bây giờ ngồi dằn vặt vậy, không làm gì nữa.
  • Giờ trễ rồi, mai làm cũng được. Netflix đi ông ơi.

‘Toxic’ Monkey Zim

  • Mình có bằng cấp gì mà đòi xin vào những vị trí như vậy? Ai mà chịu nhận?
  • Nhìn mấy bạn xung quanh có nhà có xe hết rồi kìa. Mà sao career của mình vẫn không đi tới đâu vậy?

Nhận thức (awareness) là bước đầu tiên sự thay đổi

Nhiều lúc, Zim không nhận ra sự toxic cho tới khi bắt đầu để ý mình đang nói những gì với bản thân, lắng nghe xem Monkey Zim đang sử dụng giọng điệu như thế nào — mắng mỏ? chỉ trích? hay là tích cực? động viên?

Zim nhận ra là Toxic Monkey Zim sẽ xuất hiện ở một số những trigger points sau:

  • Ngồi một đống ở sofa, xem tv hoặc cầm điện thoại xem Youtube. Do dậy muộn nên cảm giác cả ngày đã bị mất rồi, kệ luôn. Xong không kéo bản thân dậy làm cái gì cả?
  • Tự đẻ ra quá nhiều việc, không hoàn thành được cái gì cả? Như bài viết này chẳng hạn. Cứ mỗi một ngày trôi qua là Zim lại nghĩ thêm được một số ý để add vào (in a bad way, vì các ý đó lúc nghĩ ra thì hay mà cho vào thì cũng chẳng liên quan lắm). Version các bạn đang đọc chắc bằng 1 phần 5 lúc đầu.
  • Làm được một nửa việc rồi thấy nhiều thứ quá -> trốn đằng sau Perfection để không phải hoàn thành nốt.
  • Viết được một lúc đi vào ngõ cụt. Thấy các thể loại ý nó cứ cụt lủn. Văn phong con cóc. Bất lực. Muốn dừng lại. Trong đầu có 1001 các ý các nhau mà không sắp xếp được.

Và khi nhận ra Monkey Zim bắt đầu có hơi hướng toxic, Zim sẽ bảo ‘STOP, we are not going down that road again’, và reset lại inner voice của mình theo hướng tích cực hơn.

From Toxic Boss to The Best Goddamn Coach You’ll Ever Have

Các phương pháp phát triển bản thân như Visualisation, Dream Board, Manifestation, etc. đều xuất phát từ một nguyên tắc cơ bản: thay đổi cách bạn nói chuyện với bản thân mình.

Inner voice của mỗi người mỗi khác. Khi xem documentary The Last Dance về Michael Jordan, Zim thấy mindset của ông là ‘win at all cost, no matter what’. Mặc dù giọng nói này là một phần không nhỏ đưa Michael tới thành công, đây không phải là giọng nói Zim muốn có.

Nói cách khác, Zim không muốn vị coach của mình muốn thắng bằng mọi giá. Zim muốn phát triển inner voice thành một người huấn luyện viên có thể giúp phát triển theo những giá trị mà Zim mong muốn. To be the person I want to become.

Phần lớn cách chúng ta nói chuyện với bản thân tới từ môi trường xung quanh. Có thể từ bố mẹ, giáo viên. Bố mẹ ta cũng được nghe những điều này từ bố mẹ (ông bà), thầy cô giáo của họ. Chúng ta nghe từ những khuôn mẫu mà xã hội áp đặt qua quảng cáo, báo đài, youtube, facebook, etc.

Theo Zim nghĩ, điều tuyệt vời nhất cha mẹ có thể làm cho con của mình là giúp chúng phát triển những inner voice thông thái, những giọng nói sẽ luôn chỉ dạy con họ những điều đúng đắn, mọi lúc mọi nơi.

Đây cũng là lý do tại sao chúng ta muốn ở bên những người coach, mentor tuyệt vời. Vì khi đó chúng ta sẽ ‘hấp thụ’ sự khôn ngoan của họ, và giọng nói của họ dần đần trở thành inner voice của chính chúng ta.

Develop your inner voice

Là một người (hơi) introvert, Zim không gặp và trao đổi với nhiều người. Vì vậy, Zim tìm mentors của mình ở sách, audio books và podcasts.

Surround yourself with better voices

Thật ra hồi trước Zim thích đọc vừa vừa. Hồi bé có ngấu nghiến Harry Potter và Eragon thôi chứ còn sách non-fiction là không bao giờ động vào. Còn nhớ mê đọc truyện tranh nữa. Mấy hôm trùm chăn đọc Vua Pháp Thuật trong chăn xong bị mẹ phát hiện mắng cho một trận.

Mấy năm trở lại đây Zim mới bắt đầu đọc sách non-fiction. Điều này đồng nghĩa với việc Zim được exposed tới nhiều giọng nói khác nhau, cùng những góc nhìn khác nhau.

Tất nhiên là việc đọc không dành cho tất cả mọi người. Nhiều người thích xem. Nhiều người thích nghe. One way or another, find your voice models!

Nhưng nếu bạn là một người thích đọc, một tip về đọc sách mà Zim đang cố gắng học: It’s better to find a book worth reading 100 times than read 100 books.

Zim đang note lại dần những quyển sách nào sẽ vào list đọc đi đọc lại của mình. Một số quyển Zim vừa đọc gần đây mà thấy siêu tốt cho việc phát triển inner voice của bản thân mình:

Mindset of amazing people (autobiographies)

  • Open: An Autobiography — Andre Agassi
  • The Ride of a Lifetime: Lessons Learned from 15 Years as CEO of the Walt Disney Company — Robert Iger
  • Shoe Dog: A Memoir by the Creator of Nike — Phil Knight

Philosophy. Perspective of life, of happiness

  • The Way to Love: Meditations for Life — Anthony de Mello
  • Think on These Things — J. Krishnamurti

Tackling insecurity to produce creative work. Hiding behind perfectionism

  • Bất cứ cái gì produced by Seth Godin (podcast, books, blog posts, etc.)
  • Show Your Work — Austin Kleon
  • The War of Art — Steven Pressfield

HOW I TALK TO MYSELF

When upset
Deep breath – This is not the end of world. (Trong đầu sẽ tưởng tượng zoom out ra thấy mình bé xíu xíu, thế giới siêu rộng và có bao nhiêu sự việc khác đang xảy ra)

– Nhận ra rằng nhiều lúc cũng không cần có nghĩa gì cả. Just BE. Like a bird in the sky, or a tree, a flower on the ground.

When angry at someone
– Họ cũng chỉ là một người khác trên Trái Đất này cùng với những tham vọng, các mối quan hệ và những nỗi sợ hãi, lo lắng của riêng họ. Chẳng qua là mình với họ không hợp thôi.

(They are just another human on this, so called, Earth. Who have their own ambitions, relationships and insecurities. Không hợp! That’s all. Treat them with respect, and move on.)

When angry/irritated with a loved one
One day, I won’t be able to hear them or get angry at them anymore. And that day is not as far away as I would think. Sau này có muốn nghe mắng cũng không được.

When tackling shyness and insecurities
– Nếu một trong số những điều mình nói có thể giúp thay đổi cuộc sống của một người thôi cũng đáng để làm rồi. (Câu thần chú này Zim học từ Susan Cain, Quiet)

You could leave life right now (Marcus Aurelius, Meditations) — câu này giúp Zim nhận thức được sự nhỏ bé của những thứ Zim đang sợ, cũng về cuộc đời ngắn ngủi của mình.

When compare myself to others
It’s about getting better than your ‘yesterday’ self. You are competing with yourself, no one else matters.

_“Don’t compare yourself with anyone in this world. If you do so, you are insulting yourself.” — Bill Gates.

When being impatient with results (sao mãi không thấy kết quả?!)
Wealth and success takes time

Focus on the value that you are bringing, the ‘giving’, rather than the rewards, the ‘taking’

BONUS: Thay đổi cách giải thích những thất bại của bản thân

We hate failure and rejection. It feels terrible. Cũng đúng thôi. Tưởng tượng bây giờ là năm 200 TCN, Zim bị đuổi khỏi bộ lạc và bơ vơ một mình giữa sa mạc (Survival chance = ZERO!). Mẹ Tự Nhiên đã lập trình cho con người việc ghét hai từ này. Và sự lập trình này cũng là lý do mà Monkey Zim nhiều lúc mean lắm!

Để xử lý vấn đề này, Zim có thể thay đổi cách bản thân giải thích những thất bại của mình bằng 3Ps (học từ Masterclass của Daniel Pink).

Personal
‘Urgh, it’s all my fault.’ – Có lẽ mình có thể làm tốt hơn chút nữa thật. Nhưng chắc chắn còn những lý do khác nữa: công ty có 1 ứng viên khác giống hệt mình, hoặc khách hàng có một dự án khác ưu tiên cao hơn, chưa đầu tư vào ý tưởng này được, etc. -> Ask yourself: Is this personal? Đa phần là không có gì 100% là lỗi của bạn cả, hãy nghĩ về những lý do khác mà dẫn tới việc kết quả không xảy ra như ý muốn (không được đổ lỗi cho người khác though, lý do khách quan thôi nhé)

Pervasive
‘Urgh, this always happens.’ – Thật ra mà nói, chẳng có gì lần nào cũng thế cả. -> Những lúc này, Zim sẽ cố nghĩ về những lần mình đạt được goal của mình (dù lớn hay nhỏ). Zim nhớ về lúc đỗ đại học, lúc được nhận qua Hàn. Thật ra, cũng có nhiều lúc mình đạt được mục tiêu đã đặt ra mà.

Có thể lần này không được, nhưng chắc chắn là không phải lúc nào cũng thất bại cả. Zim tự viết mấy cái success ra để lúc nào fail còn nhớ ngay được.

Permanent
‘Urgh, it’s going to ruin everything.’ — Thật sao? Everything? Thật ra rất ít thứ có thể ‘ruin everything’. It’s not the end of the world! -> Is it really gonna ruin everything? Is this really permanent? Because most things are not.


Thank you for getting to this point.
What about you? How do you want to talk to yourself today?

Hẹn cả nhà vào thứ 3 tuần sau. Chúng mình sẽ discuss về Trường Học Tương Lai nhé.

Take it easy,
Zim


References
Nếu tôi có nhìn được xa hơn, thì cũng nhờ đứng trên vai của những người khổng lồ.

Marcus Aurelius – Meditations
https://tim.blog/2020/12/30/jim-loehr-2-transcript/
https://tim.blog/2019/01/28/the-tim-ferriss-show-transcripts-susan-cain/
Daniel Pink – Masterclass.com
Do chưa học vẽ tới nơi tới chốn, Zim có sử dụng và bắt chước các illustrations của artist mình rất thích là @chrishallbeck. Please check them out!