World’s Most Toxic Boss

Boss shouting sketch

Zim từng có một người sếp lúc nào cũng chỉ chăm chú đợi mắc lỗi sai để mắng. Chắc thời gian nghe chửi còn nhiều hơn thời gian làm.

Sao em làm cái gì cũng hỏng thế? Em làm cái này còn không bằng mấy bạn mới ra trường.
Du học sinh về đều vô dụng thế này ah?
Hay mai nghỉ luôn đi. Khỏi đến!
…

Lần nào ngồi cafe với nhau anh bạn cũng hỏi — Sếp toxic như thế mà chưa nghỉ nữa hả? Anh ngạc nhiên là mày vẫn làm tới giờ đấy Zim.

Là bạn thì bạn có nghỉ không? Vậy tại sao Zim chưa nghỉ?

Vì không nghỉ được ạ.

‘Tìm sếp tốt’ chắc chắn nằm trong ưu tiên khi tìm việc của nhiều người.
Mà quên mất rằng mình dành phần lớn thời gian cùng với một người ‘sếp’ khác: inner voice (giọng nói trong đầu).

Đoạn đối thoại ở trên thực chất là cách tôi đã nói chuyện với bản thân mình nhiều năm trước. Mặc dù ‘bạn sếp’ trong đầu đã trở nên ấm áp hơn, lâu lâu sự toxic này vẫn lấp ló, quay lại bằng những cách khác nhau.

Toxic self-talk

Cách bạn nói chuyện với bản thân sẽ quyết định chất lượng cuộc sống của bạn. And the earlier you realize this truth, the better.

We’ll be talking about:
1. Is your inner voice being a toxic asshole? (nhận thức về inner voice bản thân mình)
2. From Toxic Boss to The Best Goddamn Coach You’ll Ever Have
3. Develop your inner voice
– Surround yourself with better voices (những sách Zim đọc để phát triển inner voice của mình)
– How I talk to myself (cách Zim nói chuyện với bản thân)

Is your inner voice being a toxic asshole?

Mục tiêu của Zim là biến inner voice của mình thành một người bạn, một personal coach hợp với mình nhất. Zim hay tưởng tượng inner voice của mình là 1 con khỉ, trông hơi giống Tôn Ngộ Không (without the amour). Zim gọi bạn này là Monkey Zim.

Monkey Zim vừa có thể là một đứa rất là mean, hay rủ nằm chơi xem Netflix, nhưng vừa có thể là một người khôn ngoan, biết cách động viên khi đang buồn hoặc thất vọng về một điều gì đó.

Dưới đây là một số câu Monkey Zim hay nói khi toxic. Và Zim biết rằng mình không phải là người duy nhất.

‘Perfectionist’ Monkey Zim

  • Bài viết này chưa đủ thông tin rồi. Research tiếp đi Zim. Phải hoàn hảo. (Tôi lại lao đầu vào các rabbit hole khác nhau, ngộ độc thông tin mà mãi không xong bài)
  • Làm app thì phải làm cho tới. Users muốn gì là phải có đấy. Đây là 1001 extra features mà tớ vừa nghĩ ra. App phải thật hoàn hảo mới launch được.

‘Insecure’ Monkey Zim

  • Trình độ này không lead được ai đâu Zim ạ.
  • Mình không đủ khả năng làm vị trí này đâu Zim ơi. Sớm muộn gì mọi người cũng sẽ phát hiện ra thôi. Chuẩn bị tinh thần bị đuổi việc đi.
  • Mình đã xây dựng được công ty triệu đô chưa mà đòi nói về business. Không ai nghe đâu. Thôi dừng, please.
    (Tôi nhận ra là Monkey Zim nhiều lúc khắt khe với bản thân mình quá thể)

‘Lazy’ Monkey Zim

  • Hôm qua plan là 8h dậy mà bây giờ 10h30 rồi. Thôi bây giờ ngồi dằn vặt vậy, không làm gì nữa.
  • Giờ trễ rồi, mai làm cũng được. Netflix đi ông ơi.

‘Toxic’ Monkey Zim

  • Mình có bằng cấp gì mà đòi xin vào những vị trí như vậy? Ai mà chịu nhận?
  • Nhìn mấy bạn xung quanh có nhà có xe hết rồi kìa. Mà sao career của mình vẫn không đi tới đâu vậy?

Nhận thức (awareness) là bước đầu tiên sự thay đổi

Nhiều lúc, Zim không nhận ra sự toxic cho tới khi bắt đầu để ý mình đang nói những gì với bản thân, lắng nghe xem Monkey Zim đang sử dụng giọng điệu như thế nào — mắng mỏ? chỉ trích? hay là tích cực? động viên?

Zim nhận ra là Toxic Monkey Zim sẽ xuất hiện ở một số những trigger points sau:

  • Ngồi một đống ở sofa, xem tv hoặc cầm điện thoại xem Youtube. Do dậy muộn nên cảm giác cả ngày đã bị mất rồi, kệ luôn. Xong không kéo bản thân dậy làm cái gì cả?
  • Tự đẻ ra quá nhiều việc, không hoàn thành được cái gì cả? Như bài viết này chẳng hạn. Cứ mỗi một ngày trôi qua là Zim lại nghĩ thêm được một số ý để add vào (in a bad way, vì các ý đó lúc nghĩ ra thì hay mà cho vào thì cũng chẳng liên quan lắm). Version các bạn đang đọc chắc bằng 1 phần 5 lúc đầu.
  • Làm được một nửa việc rồi thấy nhiều thứ quá -> trốn đằng sau Perfection để không phải hoàn thành nốt.
  • Viết được một lúc đi vào ngõ cụt. Thấy các thể loại ý nó cứ cụt lủn. Văn phong con cóc. Bất lực. Muốn dừng lại. Trong đầu có 1001 các ý các nhau mà không sắp xếp được.

Và khi nhận ra Monkey Zim bắt đầu có hơi hướng toxic, Zim sẽ bảo ‘STOP, we are not going down that road again’, và reset lại inner voice của mình theo hướng tích cực hơn.

From Toxic Boss to The Best Goddamn Coach You’ll Ever Have

Các phương pháp phát triển bản thân như Visualisation, Dream Board, Manifestation, etc. đều xuất phát từ một nguyên tắc cơ bản: thay đổi cách bạn nói chuyện với bản thân mình.

Inner voice của mỗi người mỗi khác. Khi xem documentary The Last Dance về Michael Jordan, Zim thấy mindset của ông là ‘win at all cost, no matter what’. Mặc dù giọng nói này là một phần không nhỏ đưa Michael tới thành công, đây không phải là giọng nói Zim muốn có.

Nói cách khác, Zim không muốn vị coach của mình muốn thắng bằng mọi giá. Zim muốn phát triển inner voice thành một người huấn luyện viên có thể giúp phát triển theo những giá trị mà Zim mong muốn. To be the person I want to become.

Phần lớn cách chúng ta nói chuyện với bản thân tới từ môi trường xung quanh. Có thể từ bố mẹ, giáo viên. Bố mẹ ta cũng được nghe những điều này từ bố mẹ (ông bà), thầy cô giáo của họ. Chúng ta nghe từ những khuôn mẫu mà xã hội áp đặt qua quảng cáo, báo đài, youtube, facebook, etc.

Theo Zim nghĩ, điều tuyệt vời nhất cha mẹ có thể làm cho con của mình là giúp chúng phát triển những inner voice thông thái, những giọng nói sẽ luôn chỉ dạy con họ những điều đúng đắn, mọi lúc mọi nơi.

Đây cũng là lý do tại sao chúng ta muốn ở bên những người coach, mentor tuyệt vời. Vì khi đó chúng ta sẽ ‘hấp thụ’ sự khôn ngoan của họ, và giọng nói của họ dần đần trở thành inner voice của chính chúng ta.

Develop your inner voice

Là một người (hơi) introvert, Zim không gặp và trao đổi với nhiều người. Vì vậy, Zim tìm mentors của mình ở sách, audio books và podcasts.

Surround yourself with better voices

Thật ra hồi trước Zim thích đọc vừa vừa. Hồi bé có ngấu nghiến Harry Potter và Eragon thôi chứ còn sách non-fiction là không bao giờ động vào. Còn nhớ mê đọc truyện tranh nữa. Mấy hôm trùm chăn đọc Vua Pháp Thuật trong chăn xong bị mẹ phát hiện mắng cho một trận.

Mấy năm trở lại đây Zim mới bắt đầu đọc sách non-fiction. Điều này đồng nghĩa với việc Zim được exposed tới nhiều giọng nói khác nhau, cùng những góc nhìn khác nhau.

Tất nhiên là việc đọc không dành cho tất cả mọi người. Nhiều người thích xem. Nhiều người thích nghe. One way or another, find your voice models!

Nhưng nếu bạn là một người thích đọc, một tip về đọc sách mà Zim đang cố gắng học: It’s better to find a book worth reading 100 times than read 100 books.

Zim đang note lại dần những quyển sách nào sẽ vào list đọc đi đọc lại của mình. Một số quyển Zim vừa đọc gần đây mà thấy siêu tốt cho việc phát triển inner voice của bản thân mình:

Mindset of amazing people (autobiographies)

  • Open: An Autobiography — Andre Agassi
  • The Ride of a Lifetime: Lessons Learned from 15 Years as CEO of the Walt Disney Company — Robert Iger
  • Shoe Dog: A Memoir by the Creator of Nike — Phil Knight

Philosophy. Perspective of life, of happiness

  • The Way to Love: Meditations for Life — Anthony de Mello
  • Think on These Things — J. Krishnamurti

Tackling insecurity to produce creative work. Hiding behind perfectionism

  • Bất cứ cái gì produced by Seth Godin (podcast, books, blog posts, etc.)
  • Show Your Work — Austin Kleon
  • The War of Art — Steven Pressfield

HOW I TALK TO MYSELF

When upset
– Deep breath – This is not the end of world. (Trong đầu sẽ tưởng tượng zoom out ra thấy mình bé xíu xíu, thế giới siêu rộng và có bao nhiêu sự việc khác đang xảy ra)

– Nhận ra rằng nhiều lúc cũng không cần có nghĩa gì cả. Just BE. Like a bird in the sky, or a tree, a flower on the ground.

When angry at someone
– Họ cũng chỉ là một người khác trên Trái Đất này cùng với những tham vọng, các mối quan hệ và những nỗi sợ hãi, lo lắng của riêng họ. Chẳng qua là mình với họ không hợp thôi.

(They are just another human on this, so called, Earth. Who have their own ambitions, relationships and insecurities. Không hợp! That’s all. Treat them with respect, and move on.)

When angry/irritated with a loved one
– One day, I won’t be able to hear them or get angry at them anymore. And that day is not as far away as I would think. Sau này có muốn nghe mắng cũng không được.

When tackling shyness and insecurities
– Nếu một trong số những điều mình nói có thể giúp thay đổi cuộc sống của một người thôi cũng đáng để làm rồi. (Câu thần chú này Zim học từ Susan Cain, Quiet)

– You could leave life right now (Marcus Aurelius, Meditations) — câu này giúp Zim nhận thức được sự nhỏ bé của những thứ Zim đang sợ, cũng về cuộc đời ngắn ngủi của mình.

When compare myself to others
– It’s about getting better than your ‘yesterday’ self. You are competing with yourself, no one else matters.

_“Don’t compare yourself with anyone in this world. If you do so, you are insulting yourself.” — Bill Gates.

When being impatient with results (sao mãi không thấy kết quả?!)
– Wealth and success takes time

– Focus on the value that you are bringing, the ‘giving’, rather than the rewards, the ‘taking’

BONUS: Thay đổi cách giải thích những thất bại của bản thân

We hate failure and rejection. It feels terrible. Cũng đúng thôi. Tưởng tượng bây giờ là năm 200 TCN, Zim bị đuổi khỏi bộ lạc và bơ vơ một mình giữa sa mạc (Survival chance = ZERO!). Mẹ Tự Nhiên đã lập trình cho con người việc ghét hai từ này. Và sự lập trình này cũng là lý do mà Monkey Zim nhiều lúc mean lắm!

Để xử lý vấn đề này, Zim có thể thay đổi cách bản thân giải thích những thất bại của mình bằng 3Ps (học từ Masterclass của Daniel Pink).

Personal
‘Urgh, it’s all my fault.’ – Có lẽ mình có thể làm tốt hơn chút nữa thật. Nhưng chắc chắn còn những lý do khác nữa: công ty có 1 ứng viên khác giống hệt mình, hoặc khách hàng có một dự án khác ưu tiên cao hơn, chưa đầu tư vào ý tưởng này được, etc. -> Ask yourself: Is this personal? Đa phần là không có gì 100% là lỗi của bạn cả, hãy nghĩ về những lý do khác mà dẫn tới việc kết quả không xảy ra như ý muốn (không được đổ lỗi cho người khác though, lý do khách quan thôi nhé)

Pervasive
‘Urgh, this always happens.’ – Thật ra mà nói, chẳng có gì lần nào cũng thế cả. -> Những lúc này, Zim sẽ cố nghĩ về những lần mình đạt được goal của mình (dù lớn hay nhỏ). Zim nhớ về lúc đỗ đại học, lúc được nhận qua Hàn. Thật ra, cũng có nhiều lúc mình đạt được mục tiêu đã đặt ra mà.

Có thể lần này không được, nhưng chắc chắn là không phải lúc nào cũng thất bại cả. Zim tự viết mấy cái success ra để lúc nào fail còn nhớ ngay được.

Permanent
‘Urgh, it’s going to ruin everything.’ — Thật sao? Everything? Thật ra rất ít thứ có thể ‘ruin everything’. It’s not the end of the world! -> Is it really gonna ruin everything? Is this really permanent? Because most things are not.

Thank you for getting to this point.
What about you? How do you want to talk to yourself today?

Hẹn cả nhà vào thứ 3 tuần sau. Chúng mình sẽ discuss về Trường Học Tương Lai nhé.

Take it easy,
Zim

—
References
Nếu tôi có nhìn được xa hơn, thì cũng nhờ đứng trên vai của những người khổng lồ.

Marcus Aurelius – Meditations
https://tim.blog/2020/12/30/jim-loehr-2-transcript/
https://tim.blog/2019/01/28/the-tim-ferriss-show-transcripts-susan-cain/
Daniel Pink – Masterclass.com
Do chưa học vẽ tới nơi tới chốn, Zim có sử dụng và bắt chước các illustrations của artist mình rất thích là @chrishallbeck. Please check them out!